Tłumaczenia przysięgłe medyczne – doświadczenie w medycynie

W swojej pracy tłumacz przysięgły styka się z wieloma różnymi rodzajami tekstów, z różnych dziedzin i branż. O ile tłumaczenia tekstów prawniczych można uznać za względnie powtarzalne – żargon prawniczy raczej się nie zmienia – o tyle już np. tłumaczenia przysięgłe medyczne mogą dla tłumacza przysięgłego stanowić nie lada wyzwanie. W tym artykule, postaramy się odpowiedzieć na pytania czym charakteryzują się tłumaczenia przysięgłe medyczne, w jakich sytuacjach są potrzebne, jakie kwalifikacje powinien posiadać tłumacz przysięgły zajmujący się tłumaczeniem przysięgłym medycznym i czy doświadczenie w medycynie jest przy tym przekładzie niezbędne.

Tłumaczenia przysięgłe – krótka charakterystyka

Tłumaczenia przysięgłe (lub też poświadczone/uwierzytelnione) są rodzajem tłumaczenia urzędowego, w którym to tłumacz przysięgły poświadcza, własnym imieniem i nazwiskiem, zgodność wykonanego tłumaczenia z treścią dokumentu źródłowego, w oryginale lub też w innej formie (skan lub kopia).

Tłumaczenia poświadczone wykonywane są przez tłumacza, który otrzymał pozytywny wynik z państwowego egzaminu na tłumacza przysięgłego organizowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Sam egzamin jednak nie umożliwia wykonywania tłumaczeń przysięgłych. Tłumacz, który zdał wspomniany egzamin, musi zostać też zaprzysiężony przez Ministra Sprawiedliwości do wykonywania swojej funkcji i dopiero po tym uroczystym ślubowaniu może oficjalnie rozpocząć wykonywanie tłumaczeń poświadczonych.

Same tłumaczenia poświadczone (też: tłumaczenia przysięgłe lub uwierzytelnione) mają kilka charakterystycznych cech. Po pierwsze rozpoczynają się od nagłówka, w którym mogą być podane dane adresowe i kontaktowe tłumacza, ale, w którym przede wszystkim znajduje się informacja z jakiego języka wykonane zostało tłumaczenie.

Na końcu tłumaczenia poświadczonego znajduje się z kolei formuła poświadczająca, w której tłumacz potwierdza, że wykonane tłumaczenie jest zgodne z dokumentem źródłowym. Poniżej klauzuli poświadczającej, tłumacz przysięgły wpisuje również numer repertorium, pod którym dane tłumaczenie jest zarejestrowane. Następnie, tłumacz przysięgły składa swój odręczny podpis oraz opieczętowuje tłumaczenie okrągłą, tuszową pieczęcią, która została mu wydana przez Mennicę Polską.

Tłumaczenia przysięgłe wykonywane są najczęściej w sytuacjach, gdy instytucja przyjmująca dokumenty wymaga by były one poświadczone urzędowo i miały taką samą moc jak oryginał. Najczęściej, tłumaczenia przysięgłe są składane w urzędach, sądach, kancelariach notarialnych, bankach ale również w szpitalach, lub gabinetach lekarskich.

Dokumenty medyczne w tłumaczeniu przysięgłym – czym się charakteryzują?

Skoro wiemy już czym dokładnie są tłumaczenia przysięgłe, pora omówić czym charakteryzować się będą dokumenty medyczne, które klient może przedłożyć do tłumaczenia przysięgłego. Dokumenty medyczne posiadają kilka szczególnych cech charakterystycznych.

Pierwszą cechą dokumentów medycznych jest to, że zawierają one wysoce specjalistyczną terminologię medyczną. Zależnie od tego, jaki lekarz wystawia dany dokument, terminologia występująca w tekście może dotyczyć dziedzin, takich jak neurologia, kardiologia, ortopedia, onkologia, itp. Jak więc widzimy, istotne jest by tłumacz przysięgły poza biegłością językową, posiadał również wiedzę w dziedzinach medycyny, której dotyczą dokumenty przedłożone mu do tłumaczenia – i to zarówno w języku źródłowym jak i docelowym.

Kolejną bardzo istotną cechą dokumentów medycznych jest występowanie różnych skrótowców, które tłumacz przysięgły, dokonując tłumaczenia poświadczonego, musi rozwinąć, aby dobrze oddać ich znaczenie. Skróty w dokumentach medycznych bardzo często występują np. w wynikach badań krwi (np. WBC, RBC, itp.) W przypadku skrótów medycznych konieczne może okazać się korzystanie ze słowników i baz danych dotyczących branży medycznej, ponieważ czasem jeden skrót może posiadać różne rozwinięcia. Dla przykładu, angielski skrót ‘LAD’ może zostać rozwinięty jako ‘left anterior descending (artery)’ czyli „gałąź przednią zstępującą” lub też jako ‘left axis deviation’ co oznacza „przesunięcie osi elektrycznej serca w lewo”. Bardzo pomocny w przypadku przekładu skrótów, może się też okazać kontakt do lekarza, który wystawił dany dokument, ponieważ będzie on najlepiej wiedział, które rozwinięcie skrótu będzie właściwe.

Innym istotnym elementem dokumentów medycznych, mogą być występujące w nich neologizmy. Medycyna jest prężnie rozwijającą się dziedziną, w której nieustannie odkrywane są nowe leki, metody i sposoby leczenia, choroby oraz różne czynniki chorobotwórcze. Konieczne jest więc by tłumacz przysięgły, zajmujący się tłumaczeniem medycznym, śledził te wszystkie nowinki na bieżąco, aby zapewnić klientom przekład jak najbardziej rzetelny i zgodny z obecnym stanem wiedzy medycznej.

Następną cechą dokumentów medycznych jest bardzo specyficzna składnia, ponieważ większość zdań pisana jest w formie bezokoliczników. Dodatkowo, często w treści dokumentów medycznych mogą pojawiać się literówki, które lekarz popełnił pisząc w szybkim tempie na komputerze. Istotne jest więc, aby tłumacz przysięgły był zaznajomiony ze stylem i formą wpisów znajdujących się w dokumentach medycznych oraz by umiał ewentualnie dorozumieć jakie słowo lekarz chciał użyć. W przypadku niepewności co do słowa zawierającego literówkę, tłumacz może umieścić taką adnotację w komentarzu, gdzie zaznacza, że treść została podana wyłącznie w dorozumieniu tłumacza, ponieważ dokument źródłowy zawiera błędy.

W jakich sytuacjach może być potrzebne tłumaczenie dokumentów medycznych?

Tłumaczenie przysięgłe dokumentów medycznych może być potrzebne, kiedy np. przebywając na zagranicznym urlopie, doznamy jakiegoś urazu lub zachorujemy i musimy skorzystać z pomocy medycznej za granicą. Lekarz wystawi nam wówczas wszelką dokumentację w języku obcym i jeśli leczenie będzie kontynuowane w Polsce, lub gdy ubiegamy się o wypłatę ubezpieczenia, konieczne będzie przetłumaczenie wszelkich dokumentów, które uzyskaliśmy za granicą właśnie przez tłumacza przysięgłego, tak aby było wiadomo jakie postępowanie i leczenie zostało u pacjenta zastosowane.

Kolejnym przykładem sytuacji, gdy konieczne będzie wykonanie tłumaczenia przysięgłego medycznego, będzie moment gdy wybieramy się na zagraniczną wycieczkę, ale chorujemy przewlekle na jakąś chorobę, która wymaga od nas stałego przyjmowania leków na receptę. Wówczas konieczne jest, aby przetłumaczyć zaświadczenie lekarskie wskazujące na co chorujemy, jakie leki przyjmujemy, oraz np. receptę z przepisanymi lekami, właśnie u tłumacza przysięgłego.  Później tak przetłumaczone dokumenty możemy okazać na lotnisku podczas kontroli. W ten sposób, mamy pewność, że będziemy mogli przewieźć przepisane przez lekarza leki, w dokładnie takiej ilości jaką mamy ze sobą.

Następną sytuacją, gdzie tłumaczenie przysięgłe medyczne jest wymagane, będzie składanie dokumentów w celu uzyskania wypłaty z ubezpieczenia w Polsce, przy założeniu, że pacjent mieszka i pracuje na stałe za granicą. Wówczas składając dokumenty do ZUS lub innego ubezpieczyciela, konieczne może być przedłożenie stosownej dokumentacji medycznej od lekarza pierwszego kontaktu. Jeżeli dokumenty te wystawione będą w języku obcym, trzeba będzie wykonać tłumaczenie poświadczone i dopiero wtedy  złożyć przetłumaczone przysięgle dokumenty w stosownej instytucji.

Często też zdarza się, że leczenie rozpoczęte w Polsce klient musi kontynuować w zagranicznej placówce. Wówczas, aby pacjent został przyjęty do danej placówki medycznej, również musi przedstawić szpitalowi za granicą stosowną dokumentację, zawierającą wyniki badań, orzeczenia lekarskie i postawione przez lekarzy rozpoznanie choroby lub też skierowanie na dalsze leczenie. Wtedy, bardzo często szpitale te wymagają by tłumaczenie dokumentów medycznych było poświadczone przez tłumacza przysięgłego, ponieważ są to oficjalne dokumenty, które zostaną włączone do kartoteki pacjenta.

Jak więc możemy zauważyć jest wiele sytuacji, w których klient może potrzebować tłumaczenia przysięgłego medycznego. Przejdźmy teraz do odpowiedzi na pytanie, jakie umiejętności musi posiadać tłumacz przysięgły, aby zapewnić swoim klientom przekład medyczny jak najwyższej jakości.

Umiejętności tłumacza przysięgłego a tłumaczenia medyczne

W przypadku tłumaczenia przysięgłego dokumentów medycznych, konieczne jest by tłumacz przysięgły posiadał odpowiednie umiejętności i wiedzę, tak aby precyzyjnie przekazać wszelkie informacje, które mogą mieć bezpośredni wpływ na zdrowie i życie osób, których dokumenty medyczne dotyczą.

Terminologia występująca w dokumentach medycznych często dotyczy tematów, takich jak anatomia, fizjologia, chirurgia, farmakologia, neurologia, onkologia itp. Zatem pierwszą i najważniejszą umiejętnością będzie doskonała znajomość terminologii medycznej przez tłumacza. Najlepiej, jeśli wynikałaby ona z bezpośredniej praktyki i doświadczeń tłumacza w dziedzinie medycyny – mówimy tu więc o pracy w służbie zdrowia, lub też o ukończeniu studiów z zakresu medycyny, farmacji, położnictwa, itp.

Oczywiście, niemożliwe jest by jedna osoba specjalizowała się w każdej gałęzi medycyny, jaka tylko istnieje. Najczęściej, tłumacz przysięgły, tak jak i lekarz, wybiera sobie jedną dziedzinę medycyny, którą zgłębia przez wszystkie lata pracy, i w której nieustannie się dokształca.

 Kolejną istotną umiejętnością, aby móc zapewnić należycie staranne tłumaczenie przysięgłe dokumentów medycznych, jest posiadanie przez tłumacza przysięgłego zdolności analitycznych, jak również dostępu do słowników terminologii medycznej  oraz baz terminów i skrótów medycznych, w których może ewentualnie sprawdzić terminy, z którymi spotyka się po raz pierwszy, lub których rozwinięcie jest dla niego problematyczne.

Tłumacz przysięgły wykonujący tłumaczenie dokumentów medycznych powinien być dokładny i precyzyjny, jak również powinien zwracać uwagę na spójność całego tłumaczonego dokumentu. Niejednokrotnie, w obszernych kartach pacjenta i szpitalnych wypisach, terminy medyczne użyte przez lekarza powtarzają się, ważne jest więc by tłumacz przysięgły zastosował jeden konkretny odpowiednik danego terminu w języku docelowym i by trzymał się tej wybranej przez siebie terminologii, co pozwoli na uniknięcie nieporozumień i ułatwi zrozumienie tłumaczonego dokumentu przez osobę, która będzie go czytać i na podstawie tego przekładu podejmować decyzję np. o dalszym sposobie leczenia pacjenta.

Czy doświadczenie w medycynie jest konieczne by wykonywać tłumaczenia przysięgłe medyczne?

Kiedy już zapoznaliśmy się ze wszystkimi elementami dotyczącymi tłumaczeń przysięgłych medycznych, możemy spróbować odpowiedzieć sobie na pytanie, czy doświadczenie w medycynie jest w przypadku tego przekładu konieczne?

Tłumaczenia przysięgłe medyczne są dla tłumacza przysięgłego jednymi z najtrudniejszych rodzajów przekładu, z uwagi na wysoce specjalistyczną terminologię. Co więcej, podczas wykonywania tłumaczenia przysięgłego medycznego, na tłumaczu ciąży ogromna odpowiedzialność, aby należycie i przede wszystkim poprawnie przełożyć dokumentację medyczną z języka źródłowego na język docelowy. To właśnie od informacji zawartych w przekładzie, zależeć może życie i zdrowie pacjenta. W przypadku tłumacza przysięgłego, sytuacja jest również o wiele bardziej skomplikowana, ponieważ poświadcza on swój przekład własnym imieniem i nazwiskiem, a za popełnienie błędu w tłumaczeniu grozi mu odpowiedzialność karna i dyscyplinarna. 

W związku z tym, możemy zauważyć, że doświadczenie w medycynie, które tłumacz przysięgły posiada, będzie kwalifikacją bardzo pożądaną. Można zatem wywnioskować, że najlepszymi tłumaczami dokumentów medycznych będą lekarze lub np. farmaceuci, ponieważ przez swoje studia i pracę, mają z terminologią medyczną ciągły kontakt. Jednak nie sama znajomość terminologii jest konieczna, aby wykonać wysokiej jakości przekład, zwłaszcza przysięgły. Wówczas konieczne jest również by tłumacz posiadał doskonałą znajomość języka, zarówno źródłowego jak i docelowego, aby należycie przełożyć również wszystkie struktury gramatyczne i niuanse językowe.

Doświadczenie w medycynie na pewno jest ogromną pomocą dla tłumacza, ponieważ jest on na bieżąco ze specjalistyczną terminologią zastosowaną w dokumentach, ma dostęp do odpowiednich baz terminologicznych i może przygotować taki przekład w odpowiednim tempie – zwłaszcza gdy klient potrzebuje tłumaczenia w trybie pilnym.

Aby przygotować tłumaczenia przysięgłe medyczne, pomocne również mogłoby okazać się ukończenie wszelkich studiów podyplomowych lub szkoleń właśnie z zakresu terminologii medycznej i jej przekładu, prowadzone przez lekarzy, zajmujących się tłumaczeniem przysięgłym medycznym.

Jednakże, również tłumacz przysięgły, który nie studiował medycyny, ani nie pracował w służbie zdrowia, może podjąć się przekładu tekstów medycznych. Oczywiście, tłumacz przysięgły robi to wtedy na własną odpowiedzialność i z uwagi na brak regularnej styczności z tego typu terminologią, może wymagać by czas realizacji tłumaczenia był dłuższy, aby mieć czas na należyte sprawdzenie wszystkich występujących terminów i porównać je w bazach terminologii medycznej. W takim przypadku, tłumacz może się też zdecydować na zweryfikowanie swojego przekładu ze specjalistami w dziedzinie medycyny, których zna, lub z którymi współpracuje, aby mieć pewność, że wszystko zostało przetłumaczone poprawnie i bez uchybień.

Warto podkreślić, że tłumaczenie dokumentów medycznych jest jednym z największych wyzwań, na jakie może natrafić tłumacz przysięgły, ale jest to również jeden z najlepiej opłacanych rodzajów tłumaczeń. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości, tłumacz przysięgły, wykonując tłumaczenie przysięgłe medyczne, ma obowiązek doliczyć dodatek za słownictwo specjalistyczne (w wysokości 25%) do podstawowej stawki przewidzianej za tłumaczenie.

W momencie gdy tłumacz przysięgły otrzyma zapytanie dotyczące tłumaczenia przysięgłego medycznego, konieczne jest by zastanowił się, czy posiada odpowiednie kwalifikacje i wiedzę, aby wykonać takie tłumaczenie i czy będzie on mógł z czystym sumieniem poświadczyć je swoim imieniem i nazwiskiem, a zatem przyjąć pełną odpowiedzialność (karną i dyscyplinarną) za poprawność takiego przekładu.

FAQ: Tłumaczenia przysięgłe medyczne