Co to są tłumaczenia prawnicze?

Bardzo często zdarza się, że klienci, zgłaszając się do kancelarii z prośbą o tłumaczenie, sami nie do końca są pewni jaki rodzaj tłumaczenia będzie im potrzebny. Niejednokrotnie zdarza się, że pytają oni wtedy o tłumaczenia prawnicze, oficjalne, bądź przysięgłe. Jednakże, rodzaj wykonanego tłumaczenia zależy nie tylko od rodzaju dokumentu, jaki klient przynosi ale także od rodzaju sytuacji, w jakiej będzie ono użyte, czy też powodu, dla którego musi zostać wykonane. W tym artykule postaramy się więc odpowiedzieć na pytanie co to są tłumaczenia prawnicze, czym się charakteryzują, jakie instytucje najczęściej zgłaszają się po tego typu tłumaczenia oraz z jakimi umiejętnościami, po stronie tłumacza, wiąże się wykonywanie tłumaczeń prawniczych.

Tłumaczenia prawne, prawnicze i przysięgłe – jaka jest różnica?

Niejednokrotnie w codziennej pracy, spotykamy się z tym, że klienci wymiennie używają określeń tłumaczenie prawne, prawnicze i przysięgłe. Oczywiście, zdarza się, że określenie tłumaczenia prawnicze i przysięgłe pokrywają się, w sytuacji kiedy klient potrzebuje przysięgłego tłumaczenia np. aktu notarialnego, ponieważ musi złożyć go w urzędzie.

Akt notarialny jest tekstem prawniczym więc określenie go tłumaczeniem prawniczym nie jest błędne, jeśli tłumaczenie tego aktu musi być poświadczone przez tłumacza przysięgłego, będzie ono wtedy też tłumaczeniem przysięgłym. Jednakże, nie każde tłumaczenie przysięgłe musi być tłumaczeniem prawniczym i odwrotnie. Poniżej postaramy się więc omówić, jakie są różnice pomiędzy poszczególnymi typami tłumaczeń.

Kolejnym typem przekładu są tłumaczenia prawnicze. Tłumaczenia tego typu odnoszą się do dokumentów prawniczych, czyli takich, które prawo wyjaśniają (np. są sporządzone przez praktyków i teoretyków prawa) lub takich, które mogą wywoływać skutki prawne (np. akty sporządzone przez notariusza). Te dokumenty również sporządzone są specyficznym językiem prawniczym, nie zawierającym w sobie słownictwa potocznego.

Ostatnim rodzajem tłumaczeń są tłumaczenia przysięgłe. Tłumaczenia przysięgłe to specjalny rodzaj urzędowego tłumaczenia, które może zostać przygotowane tylko przez uprawioną do tego osobę – w tym przypadku jest to tłumacz przysięgły. Tłumaczenia przysięgłe mogą dotyczyć wielu rodzajów dokumentów, będą to więc nie tylko teksty prawne i prawnicze, ale również dokumenty finansowe, medyczne, akty urodzenia bądź zgonu, lub też wiele innych pism sporządzonych przez instytucje takie jak urzędy, czy też spółki prawa handlowego.

Tłumaczenia prawne i prawnicze  – przykłady

Jak już było wcześniej wspomniane, dokumenty prawne odnoszą się do tego rodzaju dokumentów, które stanowią prawo lub je opisują i egzekwują. Każdy tego typu dokument ma również określony format redakcyjny, najczęściej składający się z części, działów, tytułów i przypisów (np. ustawy i dyrektywy) lub też z tytułów, preambuły i części głównej tekstu (np. wyroki i orzeczenia sądu). Przykładami dokumentów prawnych będą więc wszelkie ustawy, normy prawne, orzeczenia sądów, wyroki i postanowienia, uchwały i dyrektywy.

Z kolei dokumenty prawnicze to teksty wyjaśniające prawo lub też dokumenty wywołujące skutki prawne. Ten typ dokumentów również posiada swój charakterystyczny język prawniczy i terminologię, jednakże rejestr, mimo że formalny nie jest już tak sztywny, jak w przypadku tekstów prawnych. Przykładami tekstów prawniczych mogą więc być podręczniki prawa, prace naukowe z dziedziny prawa, komentarze do tekstów prawnych, analizy prawnicze, statuty spółek, pisma procesowe, akty oskarżenia, oraz akty notarialne.

Tłumaczenia prawnicze – jakie są cechy języka prawniczego?

Dokumenty przedłożone do tłumaczenia prawniczego sporządzone są językiem prawniczym, który posiada kilka swoich cech charakterystycznych. Pierwszą cechą jest bardzo wysoki stopień sformalizowania oraz brak jakichkolwiek słów potocznych. Oznacza to, że zarówno do tworzenia ustaw jak i do sporządzania postanowień lub wyroków sądowych, używane są bardzo formalne konstrukcje gramatyczne, często o wysokim stopniu abstrakcyjności. Niejednokrotnie zdania są bardzo długie i ciągną się na kilka linijek, więc ich należyte zrozumienie wymaga prawdziwego skupienia ze strony prawników, bądź tłumaczy.

Kolejną cechą wyróżniającą język prawniczy i tłumaczenia prawnicze jest zastosowana w dokumentach terminologia specjalistyczna dotycząca prawa. W języku prawniczym występuje wiele słów, które nie pojawiają się w języku potocznym, są to jednak pojęcia, które mają bardzo wąskie spektrum znaczeniowe i odnoszą się do bardzo konkretnych zjawisk lub czynów. Pojęcia stosowane w prawie muszą mieć bardzo precyzyjne definicje, ponieważ pozwala to uniknąć wielu nieporozumień na polu legislacyjnym, lub podczas egzekwowania zapisów prawnych.  

Przykładami takich niewystępujących w języku potocznym terminów, które bardzo często występują we wszelkich tłumaczeniach prawniczych dokumentów, takich jak postanowienia, akty oskarżenia, akty notarialne, czy pisma procesowe są np.: domicyl (czyli stałe miejsce zamieszkania), zstępny (tzn. każdy kolejny potomek tej samej osoby), list żelazny (specjalny dokument wydawany przez sąd okręgowy, zapewniający oskarżonemu możliwość pozostania na wolności, do czasu prawomocnego ukończenia postępowania), itp.

Jak więc widzimy, terminologia języka prawniczego jest mocno specjalistyczna, dlatego też tak istotne jest,  aby tłumacz przysięgły, czy też nieprzysięgły był obeznany z tą terminologią i posiadał podstawową wiedzę z dziedziny prawa, aby móc wykonać rzetelne i wysokiej jakości  tłumaczenie prawnicze.

Pomimo tego, że terminologia języka prawnego i prawniczego różnią się od siebie, to również są od siebie współzależne. Język prawniczy dysponuje znacznie bogatszym zasobem słownictwa oraz pojęć, które używane są by wyjaśnić język prawny, czyli język opisujący rzeczywistość, którym sporządzone są np. ustawy czy dyrektywy.

Kto najczęściej zgłasza się z tłumaczeniami prawniczymi?

Skoro wiemy już czym różnią się od siebie tłumaczenia prawne i prawnicze oraz czym charakteryzują się dokumenty reprezentujące obydwa typy tłumaczeń, pora opisać jacy klienci, bądź instytucje zwracają się do naszej kancelarii z prośbą o wykonanie tego typu tłumaczeń prawniczych.

Jak już było wspomniane wcześniej dokumenty prawne to wszelkiego rodzaju dokumenty, które stanowią prawo. W związku z tym, instytucjami, które najczęściej zgłaszają się do nas w sprawie takich tłumaczeń są: sądy rejonowe lub okręgowe, prokuratury (zarówno rejonowe, regionalne jak i poszczególne wydziały prokuratury krajowej) oraz różne komisariaty policji.

W przypadku tych konkretnych zleceniodawców, tłumaczenia prawne, które są wykonywane przez Kancelarię Tłumacza MS Mostowy są również tłumaczeniami przysięgłymi, które po wykonaniu są poświadczane własnoręcznym podpisem oraz urzędową pieczęcią tłumacza przysięgłego. Tłumaczenia te są następnie używane w toku różnych prowadzonych przez te poszczególne instytucje postępowań.

Z kolei tłumaczenia prawnicze, które dotyczą dokumentów objaśniających literę prawa ewentualnie takich, które mogą wywoływać skutki prawne (zwłaszcza akt notarialne) mogą być zlecane przez różnych klientów indywidualnych, spółki ale również kancelarie notarialne, czy też adwokackie.

Jeżeli dokumenty prawnicze zostały sporządzone przez kancelarię radcy prawnego, bądź kancelarię adwokacką, to właśnie te spółki zgłaszają się do nas z prośbą o tłumaczenie dokumentów. Mogą to być zarówno tłumaczenia prawnicze zwykłe, jak i tłumaczenia prawnicze przysięgłe, wszystko zależy tak naprawdę od sytuacji w jakiej dany zleceniodawca będzie musiał z wykonanego tłumaczenia skorzystać.

W przypadku gdy do tłumaczenia przedkładane są np. dokumenty procesowe, takie jak pozew, które sporządzone zostały przez kancelarię adwokacką, najczęściej wykonywane jest tłumaczenie przysięgłe. Dokumenty te składane są później w sądach za granicą, dlatego też tak ważne jest by przekład wykonany był przez tłumacza przysięgłego, który poświadcza prawdziwość przekładu swoim imieniem i nazwiskiem.

Kancelaria Tłumacza MS Mostowy niejednokrotnie asystowała przy tłumaczeniu dokumentów procesowych, zleconych np. przez naszą indywidualną klientkę zamieszkującą w Stanach Zjednoczonych.  Dokumenty prawne jakie otrzymywaliśmy do tłumaczenia od klientki stanowiły np. wyrok sądu w sprawie rozwodu oraz postanowienie o podziale majątku i podziale opieki nad małoletnim.

W toku tej sprawy, Kancelaria Tłumacza MS Mostowy tłumaczyła też różne dokumenty prawnicze, sporządzone przez adwokata naszej klientki, były to np. wnioski o dołączenie do sprawy materiałów dowodowych w postaci np. opinii rzeczoznawcy o posiadanych przez strony postępowania aktywach, lub też wniosek o powołanie świadków na rozprawę.

Co ciekawe, nasza klientka oraz jej amerykański adwokat poprosili naszą kancelarię, aby tłumaczenia przysięgłe, przez nas wykonywane, oddawały w miarę możliwości jak najdokładniej formę oryginalnego polskiego dokumentu, tak aby sąd w Stanach Zjednoczonych oraz tamtejsza kancelaria adwokacka mogły z łatwością odnaleźć się w treści przetłumaczonego dokumentu, jak i dokumentu źródłowego.

Nasza kancelaria również bardzo często wykonuje tłumaczenia prawnicze przysięgłe zlecane przez różne kancelarie notarialne na terenie Krakowa, z którymi regularnie współpracujemy. Bardzo często są to np. protokoły z zebrania wspólników spółki, wszelkie umowy sprzedaży bądź nabycia nieruchomości, umowy darowizny, zgodny na wyjazd małoletniego za granicę, poświadczenia autentyczności dokumentów, itp.

Tłumaczenia prawnicze – jakie umiejętności musi mieć tłumacz?

Jak już było wcześniej wspomniane, język prawniczy a więc i tłumaczenia prawnicze cechują się występowaniem bardzo charakterystycznej składni oraz występowaniem wielu terminów specjalistycznych z dziedziny prawa, które mają bardzo wąski zakres znaczeniowy.

W związku z tym, aby zapewnić należyty poziom i jakość wykonywanych tłumaczeń, bardzo istotne jest by tłumacz przysięgły, bądź też nieprzysięgły, posiadał wiedzę z dziedziny prawa oraz orientował się w różnicach, jakie występują w poszczególnych systemach prawnych krajów, w których języku wykonywane jest tłumaczenie prawnicze.

Dla przykładu, wykonując np. tłumaczenie prawnicze z języka lub na język angielski, tłumacz powinien orientować się w różnicach terminologicznych występujących w polskim sądownictwie oraz sądownictwie anglosaskim. Zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i Stanach Zjednoczonych, większość sądów wydaje orzeczenia w oparciu o common law (czyli kierując się precedensami), lub w oparciu o maxims of equity (tj. zasady sprawiedliwości).

Rozwój tak odmiennych systemów prawnych jakie mamy w Polsce oraz w krajach anglosaskich jest doskonale widoczny na przykładzie słownictwa stosowanego w tłumaczeniach prawniczych np. dokumentów sądowych.

Przykładem takich różnic mogą być np. słowa takie jak: „postanowienie”, czy „wyrok” które w języku angielskim może być tłumaczone kolejno jako” ‘order’ lub ‘injuction’ oraz ‘judgment’ i ‘decree’, zależnie od tego jakim systemem orzeka sąd, który sporządził dany dokument. Podobną sytuację mamy w przypadku takich słów jak „powód” i „pozwany”, które w języku angielskim mogą być tłumaczone kolejno jako: ‘plaintiff’/ ‘petitioner’ oraz ‘defendant’/ ‘respondent’.

Jak więc widzimy, rozeznanie w dziedzinie prawa oraz systemów prawnych, jakie funkcjonują w poszczególnych krajach, oraz wiedza językowa i merytoryczna to bardzo istotne umiejętności, które powinien posiadać tłumacz wykonujący tłumaczenie prawnicze. Równie istotne jest to by w przypadku styczności z nowym terminem prawniczym, tłumacz wiedział gdzie szukać ewentualnych wyjaśnień lub definicji, które pozwolą mu na rzetelny przekład.

Tłumaczenia prawnicze a poufność

Kwestia poufności jest też bardzo ważnym elementem związanym z wykonywaniem tłumaczeń prawniczych. W przypadku wykonywania tłumaczeń przysięgłych, klient może mieć pewność co do zachowanej poufności, ponieważ tłumacz przysięgły jest zobowiązany, ustawą regulującą ten zawód, do zachowania poufności danych pod rygorem odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej.

W przypadku tłumaczeń zwykłych tekstów prawnych i prawniczych, poufność nie jest już gwarantowana, zwłaszcza jeśli tłumaczenie takie wykonywane jest np. przez biuro tłumaczeń lub agencję tłumaczeniową, ponieważ żadna ustawa nie reguluje zachowania poufności przez te dwa typy działalności tłumaczeniowej.

Dokumenty te są tłumaczeniami prawniczymi ale z uwagi na to, że często potrzebne są wyłącznie do użytku wewnętrznego (np. przez pracowników spółki), są tłumaczone nieprzysięgle. Zlecenie takiego tłumaczenia zwykłego dokumentu prawniczego w kancelarii tłumacza przysięgłego daje gwarancję zachowania poufności wszelkich danych, z jakimi zetknie się tłumacz.

Jak uzyskać wycenę tłumaczenia prawniczego?

W sytuacji gdy potrzebne jest tłumaczenie prawnicze, niezależnie czy w formie przysięgłej lub zwykłej, wystarczy, że Klient skontaktuje się z Kancelarią Tłumacza MS Mostowy poprzez dane kontaktowe lub formularz kontaktowy dostępny na naszej stronie internetowej.

Poprosimy wtedy o przesłanie skanów lub – jeśli dokumenty są w wersji elektronicznej – plików w formacie PDF zawierających dokumenty prawnicze lub prawne, których tłumaczenia Klient potrzebuje. Poprosimy również o wskazanie na jaki język docelowy tłumaczenie poświadczone, lub zwykłe ma zostać wykonane.

Następnie, po otrzymaniu od klienta dokumentów, dokonamy konwersję otrzymanych plików, zliczymy ilość znaków odpowiadających stronom tłumaczeniowym i wrócimy do klienta z odpowiedzią dotyczącą możliwych kosztów tłumaczenia prawniczego oraz możliwego terminu realizacji. W tym przypadku, termin realizacji będzie zależał od długości dokumentu.

Co warto podkreślić, koszt tłumaczenia prawniczego (przysięgłego lub zwykłego) nie jest podawany na podstawie stron fizycznych, lecz na podstawie ilości stron obliczeniowych. W przypadku tłumaczenia poświadczonego (niezależnie od języka na jaki tłumaczenie będzie wykonywane), jedna strona obliczeniowa jest równa 1125 znakom ze spacjami. Natomiast w przypadku tłumaczenia zwykłego, jedna strona obliczeniowa tłumaczenia prawniczego wynosi 1600 znaków ze spacjami.

FAQ: Czym są tłumaczenia prawnicze?