Tłumaczenie przysięgłe vs tłumaczenie zwykłe

Wielokrotnie, gdy klienci wysyłają do Kancelarii Tłumacza MS Mostowy zapytania o wycenę dokumentów, piszą w mailu tylko: „proszę o wycenę tłumaczenia na język xyz”. Wówczas, zawsze prosimy klienta o doprecyzowanie, o jakie tłumaczenie dokładnie mu chodzi – zwykłe, czy też przysięgłe.

Równie często zdarza się jednak, że klienci nie do końca wiedzą, czym różnią się te dwa typu tłumaczeń i dopiero po wyjaśnieniu, gdzie dokumenty będą składane lub w jakim celu są potrzebne, możemy stwierdzić, jakie tłumaczenie będzie klientowi potrzebne.

Jednakże z uwagi na to, że tłumacz przysięgły nie może klientom doradzać w sprawie tłumaczeń, najczęściej opisujemy klientowi, więc czym różnią się poszczególne typy tłumaczenia, tak, aby klient mógł dopasować do tego swoją sytuację. W tym artykule postaramy się omówić wszystkie możliwe różnice, jakie występują pomiędzy tłumaczeniem przysięgłym, a tłumaczeniem zwykłym.

Tłumaczenie przysięgłe vs tłumaczenie zwykłe – co to jest i kto może je wykonać?

Tłumaczenie przysięgłe jest tak naprawdę niczym innym, jak synonimem oraz potocznym określeniem dla wyrażenia „tłumaczenie poświadczone” lub „uwierzytelnione”. To właśnie „tłumaczenie poświadczone” jest nazwą oficjalną dla tego rodzaju przekładu, co wynika z użycia tej frazy w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości dotyczącym wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego.

Klienci bardzo często mylnie określają tłumaczenie poświadczone właśnie tłumaczeniem przysięgłym, ponieważ często nie są zaznajomieni ze specyfiką branży tłumaczeniowej, a jedynie zostali poinformowani, że ich dokument musi przetłumaczyć właśnie tłumacz przysięgły. Analogicznie, dla klienta przymiotnikiem określającym tłumaczenie musi być określenie tłumaczenie przysięgłe.

Tłumaczenie przysięgłe jest to, więc specjalny rodzaj urzędowego tłumaczenia, które może zostać przygotowane tylko przez uprawioną do tego osobę – w tym przypadku przez tłumacza przysięgłego. W celu zdobycia uprawnień do przygotowania tłumaczeń przysięgłych, tłumacz musi zdać wysoce specjalistyczny, państwowy egzamin, który składa się z dwóch etapów (pisemnego oraz ustnego) i jest organizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Następnie, już po zdanym egzaminie, tłumacz musi zostać zaprzysiężony przez Ministra Sprawiedliwości oraz wpisany na listę tłumaczy przysięgłych. Dopiero po otrzymaniu wpisu na listę oraz odbiorze urzędowej pieczęci, tłumacz może oficjalnie rozpocząć wykonywanie tłumaczeń przysięgłych.

Natomiast, tłumaczenie zwykłe, jest to rodzaj tłumaczenia, które nie jest w żaden sposób poświadczane przez tłumacza wykonującego przekład. Ten rodzaj tłumaczenia wykonywany jest wtedy, gdy tłumaczenie nie musi mieć mocy urzędowej, takiej jak dokument źródłowy w języku obcym.

Innym najczęstszym powodem, dla którego klient wybiera ten rodzaj tłumaczenia jest chęć naniesienia zmian lub poprawek, lub też uzupełnienia dokumentu np. danymi osobowymi. Zatem, można by założyć, że tłumaczenie zwykłe może wykonać każda osoba, znająca zarówno język źródłowy, jak i docelowy w danej parze językowej, której potrzebuje klient.

Jednakże, warto w takim wypadku poprosić o pomoc tłumacza, który ukończył konkretną filologię, najlepiej ze specjalizacją przekładoznawczą, ponieważ tylko wtedy możemy mieć pewność, że wykonane tłumaczenie nie będzie zawierało żadnych błędów językowych, które mogą zdarzyć się w przypadku, gdy przekład wykonuje osoba niewyspecjalizowana w tym kierunku.

Często zdarza się też, że klienci chcąc zaoszczędzić na tłumaczeniu zwykłym przepuszczają tekst przez programy lub translatory, oparte na AI – jednakże nie zawsze jest to dobry pomysł. Bardzo często, takie tłumaczenia wykonane maszynowo pozbawione są sensu lub skonstruowane w sposób bardzo trudny do czytania przez użytkowników docelowych.

Niejednokrotnie, zdarzyło się nam w Kancelarii Tłumacza MS Mostowy poprawić tłumaczenia wykonane uprzednio przez program do tłumaczenia maszynowego, ponieważ tłumaczenie wykonane przez ten program nie spotkało się z aprobatą ze strony odbiorcy. 

Zatem, nawet w przypadku tłumaczeń zwykłych warto postawić na wykonanie przekładu przez człowieka, który skończył odpowiednie studia na kierunku przekładoznawstwo. Klient ma wtedy pewność, że tłumaczenie zostanie wykonane rzetelnie oraz gramatycznie poprawnie, ze zwróceniem dokładnej uwagi na szczegóły i kontekst dokumentu.

Jakie są formy tych tłumaczeń i jak one wyglądają?

Forma tłumaczenia przysięgłego jest obwarowana wieloma zasadami, które muszą być przestrzegane przez tłumaczy przysięgłych wykonujących taki rodzaj przekładu. Zasady te wynikają nie tylko z przepisów prawa, ale również z powszechnie stosowanej praktyki zawodowej, której zasady spisane są w kodeksie przygotowywanym przez Polskie Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS.

W pierwszej kolejności, tłumaczenie uwierzytelnione zaczyna się od nagłówka, w którym to tłumacz może zawrzeć swoje dane kontaktowe, aby ułatwić Klientowi ponowny kontakt w sprawie przyszłych zleceń. Nie jest to jednak obowiązek i tłumacz może pominąć podawanie tych danych.

Następną informacją w nagłówku jest kierunek tłumaczenia, który zawsze wskazuje na to, w jakim języku sporządzony był dokument źródłowy. Dla przykładu, w tłumaczeniach dokumentów, które są sporządzone w języku angielskim, tłumaczenie przysięgłe będzie posiadało informację: „Tłumaczenie uwierzytelnione z języka angielskiego.

Kolejnym kluczowym elementem tłumaczenia przysięgłego jest opis dokumentu. W tym elemencie tłumaczenia przysięgłego, tłumacz przysięgły ma za zadanie rzetelnie i dokładnie opisać np., na jakim papierze dokument został sporządzony, czy ma on jakiś konkretny kolor, lub czy posiada ozdobne obramowanie.

Kolejnym krokiem, który należy wykonać w przypadku urzędowych dokumentów jest sprawdzenie czy dokumenty te są zabezpieczone, np. znakami wodnymi, niekończącym się drukiem, termo-aktywnym tuszem, tłoczonymi pieczęciami, itp.

W przypadku, gdy zabezpieczenia te występują – najczęściej zdarza się to na dokumentach takich jak np. akty urodzenia, akty małżeństwa lub akty zgonu – tłumacz przysięgły jest zobowiązany wszystkie te elementy zawrzeć w opisie znajdującym się na tłumaczeniu.

Po zakończeniu opisu dokumentu, tłumacz może przejść do przekładu treści. Jeżeli na dokumencie przedłożonym do tłumaczenia przysięgłego znajdują się różne elementy graficzne typu: herb, logo spółki lub godło, tłumacz przysięgły ma również obowiązek opisać występowanie tych znaków graficznych w dokumencie.

W przypadku, gdy na tłumaczonym dokumencie znajdują się wpisy odręczne, podpisy lub pieczątki (np., gdy podpisane są strony umowy), tłumacz przysięgły jest zobowiązany umieścić stosowną adnotację, w nawiasach kwadratowych, o występowaniu tego typu elementów.

Nieco inna sytuacja ma miejsce w przypadku dokumentów wypełnionych odręcznie, wówczas adnotacja o wpisach odręcznych umieszczana jest w opisie dokumentu, aby uniknąć nabijania nadmiernej ilości znaków, przy każdym odręcznie wykonanym wpisie. Dzięki temu zabiegowi, tłumacz nie naciąga klienta na ponoszenie niepotrzebnych kosztów.

Na samym końcu tłumaczenia uwierzytelnionego, tłumacz przysięgły umieszcza swoją formułę poświadczającą, w której zaznacza czy dane tłumaczenie wykonał na podstawie oryginalnego, czy też przedłożonego dokumentu (zazwyczaj jest to skan lub kopia). Następnie, pod tą formułą, tłumacz przysięgły składa swój podpis oraz okrągłą pieczęć urzędową, dzięki którym autentyczność przekładu zostaje formalnie potwierdzona.

Z kolei, tłumaczenie zwykłe jest zwyczajowo przygotowywane w formie edytowalnego pliku Word i w takim też formacie jest odsyłane do klienta, poprzez pocztę elektroniczną. Tłumaczenie zwykłe może też zostać odesłane do klienta w formacie PDF, jeżeli tylko klient zgłosi takie zapotrzebowanie – jednakże, w tym formacie pliku niemożliwe jest już nanoszenie jakichkolwiek zmian.

Tłumaczenie zwykłe nie zawiera żadnej formuły poświadczającej, a tłumacz, który wykonał przekład również w żaden sposób nie podpisuje się pod tłumaczeniem zwykłym. Dodatkowo, dokumenty, które najczęściej są przesyłane do tłumaczenia zwykłego nie posiadają żadnych znaków szczególnych, czy zdobień lub elementów zabezpieczających, tak, więc w tłumaczeniu zwykłym zwyczajowo nie występuje taki element jak opis dokumentu.

Jeżeli chodzi o wszelkie elementy graficzne występujące na dokumencie złożonym do tłumaczenia zwykłego, tłumacz dodaje o nich adnotację właśnie w nawiasie kwadratowym, tak jak ma to miejsce w tłumaczeniu przysięgłym. Dzięki temu dokument, mimo że tłumaczony bez poświadczenia, jest przełożony rzetelnie i dzięki temu jego tłumaczenie jest łatwe do odczytania przez odbiorcę docelowego.

Tłumaczenie przysięgłe vs tłumaczenie zwykłe – w jakich sytuacjach jest potrzebne?

Tłumaczenie przysięgłe, jak już było wcześniej wspomniane, jest specjalnym rodzajem urzędowego tłumaczenia, jest, więc niezbędne we wszystkich tych instytucjach, gdzie wymagane jest formalne potwierdzenie autentyczności i wiarygodności dokumentu.

Przykładem takich właśnie instytucji mogą być np.: sądy, urzędy stanu cywilnego, urzędy miasta, urzędy skarbowe, ale również uniwersytety, kancelarie notarialne, banki, niekiedy również szpitale, lub gabinety lekarskie. Zdarza się również, że pracodawcy mogą wymagać tłumaczeń przysięgłych dokumentów składanych w toku rekrutacji na dane stanowisko.

Z kolei, tłumaczenie zwykłe wykonywane jest najczęściej, gdy klienci potrzebują tłumaczenia na użytek własny lub też chcą w tłumaczeniu, lub w dokumencie źródłowym nanosić jakieś zmiany. Przykładem tego typu dokumentów mogą być wszelkie umowy najmu, bądź sprzedaży nieruchomości, artykuły naukowe lub scenariusze filmowe.

Tłumaczenia zwykłe wykonywane są również w przypadku, gdy dokumenty będą potrzebne spółce do użytku wewnętrznego, a więc np. w momencie, gdy z danym dokumentem muszą zapoznać się pracownicy władający różnymi językami. Tutaj najczęstszym przykładem dokumentów może być firmowa korespondencja, wytyczne, regulaminy, bądź zarządzenia.

Tłumaczenie zwykle wykonywane też jest w przypadkach, gdy kluczowe jest zrozumienie tekstu przez odbiorcę, ale nie jego formalne poświadczenie. Przykładem tego typu tłumaczeń mogą być tłumaczenia zwykłe stron internetowych, materiałów marketingowych, czy tekstów branżowych i dokumentacji technicznych.

Tłumaczenie przysięgłe vs tłumaczenie zwykłe – jaki jest koszt?

W przypadku wyceny tłumaczeń pisemnych, zarówno przysięgłych jak i zwykłych, za jednostkę obliczeniową przyjmuje się stronę rozliczeniową tłumaczenia, a nie tak jak zakłada większość klientów stronę fizyczną. Bardzo często po uzyskaniu wyceny, zwłaszcza tłumaczeń przysięgłych, klienci są zaskoczeni, dlaczego w wycenie podane jest dwa razy więcej stron niż ma przesłany przez nich dokument.

To jak ma wyglądać strona tłumaczenia przysięgłego reguluje ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 r. Zgodnie z tą ustawą (§ 8 ust. 1), jedna standardowa strona tłumaczenia przysięgłego to 25 wierszy, w których występuje po 45 znaków. Pod pojęciem znaków, występują wszystkie widoczne znaki drukarskie, takie jak: litery, cyfry, znaki przestankowe i znaki przeniesienia oraz uzasadnione budową zdania przerwy pomiędzy wyrazami w postaci spacji.

W przypadku, gdy zachowanie wspomnianego wyżej układu strony nie jest możliwe, ustawa stanowi, że dla obliczenia kosztów tłumaczenia, przyjmuje się, że 1 strona tłumaczenia przysięgłego to 1125 znaków ze spacjami.

Jak więc widzimy, kwestie obliczania ilości stron w tłumaczeniu przysięgłym są prawnie regulowane i tłumacz przysięgły musi respektować te odgórnie ustalone zasady – niezależnie od tego czy przygotowuje tłumaczenie dla organów ścigania, czy też dla indywidualnych klientów komercyjnych.

Zupełnie inną sytuację mamy w przypadku tłumaczeń zwykłych, bowiem ten rodzaj tłumaczenia i sposób jego obliczania nie są w żaden sposób uregulowane ustawą. Klient najczęściej może spotkać się z biurami tłumaczeń lub kancelariami, które przyjmują, że 1 strona obliczeniowa tłumaczenia zwykłego to 1800 lub 1600 znaków ze spacjami. W przypadku Kancelarii Tłumacza MS Mostowy, strona obliczeniowa tłumaczenia zwykłego to właśnie 1600 znaków ze spacjami (zzs).

Jednakże, zdarzają się również biura tłumaczeń, które przyjmują, że 1 strona tłumaczenia zwykłego wynosi 1500, bądź 1400 znaków ze spacjami. Zatem w zależności od wybranego biura tłumaczeń, klient może za ten sam dokument zapłacić całkowicie inną cenę.

W tym momencie, nasuwa się pytanie, dlaczego do wyceny tłumaczenia zwykłego stosuje się stronę obliczeniową, a nie fizyczną – tym bardziej, jeśli nie jest to regulowane żadną ustawą? Odpowiedź na to pytanie jest jednak bardzo prosta.

Część dokumentów, mimo że wydana na 1 stronie formatu A4, może być zapisana gęsto, bardzo drobnym drukiem. Inny dokument z kolei, również może mieścić się na 1 stronie formatu A4 ale będzie składał się dosłownie z kilku linijek tekstu i nagłówka.

Jak więc widzimy, sposób rozliczenia na podstawie stron fizycznych byłby zupełnie niemiarodajny i nie oddawałby w żaden sposób nakładu pracy, jaki tłumacz musi włożyć w przetłumaczenie takich dokumentów, jak opisane powyżej.

Znacznie więcej czasu zajmie tłumaczowi przekład gęsto zapisanej strony, niż przekład zaledwie kilku wierszy. Zatem, używając strony obliczeniowej i ilości znaków ze spacjami, tłumacz jest w stanie miarodajnie i rzetelnie ocenić nakład pracy włożony w przekład.

Tłumaczenie przysięgłe vs zwykłe – co wpływa na ich cenę?

Pierwszym istotnym czynnikiem, który może wpłynąć na to, że stawka za tłumaczenie przysięgle lub zwykłe będzie wyższa, jest występowanie w dokumencie terminologii specjalistycznej. Ustawa dotycząca wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego wskazuje, że za tłumaczenie dokumentów zawierających frazeologię i terminologię specjalistyczną, tłumacz przysięgły ma prawo policzyć stawkę podwyższoną o 25% względem stawki standardowej.

Pod pojęciem terminologii specjalistycznej rozumiane są wszelkie nazwy pojęć, które występują w określonej dziedzinie wiedzy, bądź nauki. Zakres takiej terminologii jest często ściśle ograniczony i jednoznaczny. Zatem, do takiej terminologii należeć będzie np. słownictwo z zakresu medycyny, prawa, techniki, finansów, ubezpieczenia i temu podobnych dziedzin.

Kolejnym czynnikiem mogącym wpłynąć na cenę tłumaczenia, zwłaszcza tłumaczenia przysięgłego, jest pismo odręczne. Gdy dokument sporządzony jest pismem odręcznym, zwłaszcza trudnym do odczytania, tłumacz przysięgły również ma prawo (choć nie musi) podwyższyć stawkę tłumaczenia o 25% dodatku.

Następnym czynnikiem, który również może wpłynąć na cenę tłumaczenia jest czas realizacji. Zdarza się, że do naszej kancelarii zgłaszają się klienci z prośbą o tłumaczenie „w trybie pilnym”. W takim przypadku, zależnie od długości dokumentu mogę zostać naliczone różne wysokości dodatku za przyśpieszony tryb realizacji. Wysokość dodatku, za przyśpieszony tryb realizacji tłumaczenia, zwyczajowo wynosi: 50%, 75% lub 100%, w zależności od długości oraz rodzaju dokumentu, przedłożonego do tłumaczenia.

Ostatnim czynnikiem mogącym znacząco wpłynąć na koszty tłumaczenia zarówno przysięgłego, jak i zwykłego, jest sam język tłumaczenia. Wszystko zależy od tego, do której grupy językowej przynależy język interesujący naszego klienta w przypadku danego zlecenia. W przypadku języków, które są najpowszechniejsze, takie jak angielski, niemiecki, francuski bądź rosyjski, cena za stronę na pewno będzie niższa, niż w przypadku języków całkiem egzotycznych i rzadkich, takich jak: język turecki, perski, chiński, japoński, bądź azerski.

Tłumaczenie przysięgłe vs tłumaczenie zwykłe – przykłady dokumentów

Najczęściej pojawiającymi się do tłumaczenia przysięgłego dokumentami są oczywiście wszelkie odpisy akt stanu cywilnego, które klienci składają w USC lub w urzędzie miasta. Będą to więc dokumenty potrzebne klientom do zarejestrowania narodzin, małżeństwa bądź zgonu, które nastąpiły poza granicami kraju. Dokumenty te mogą też być potrzebne do uzyskania zezwolenia na pobyt stały lub czasowy w danym kraju.

Równie często pojawiającymi się dokumentami do tłumaczenia przysięgłego są dokumenty potwierdzające uzyskane wykształcenie, takie jak świadectwa szkolne lub maturalne, dyplomy, suplementy z ocenami, bądź transkrypt ocen.

Z kolei, dokumentami najczęściej pojawiającymi się do tłumaczenia przysięgłego w przypadku czynności notarialnych są wszelkiego rodzaju pełnomocnictwa, umowy sprzedaży lub najmu, testamenty, umowy dotyczące rozdzielności majątkowej, zgody na wyjazd dziecka za granicę, itp.

W przypadku tłumaczeń przysięgłych, które klient musi złożyć w banku, konieczne jest najczęściej tłumaczenie umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług (B2B), zaświadczenia o przychodach, wyciągi z Biura Informacji Kredytowej, itp.

Tłumaczenia przysięgłe medyczne z kolei wykonywane są najczęściej dla szpitali lub gabinetów medycznych, w przypadku gdy konieczne jest kontynuowanie leczenia. Najczęściej pojawiającymi się wtedy dokumentami są wyniki badań, epikryzy, wypisy ze szpitala, opis wykonanych zabiegów i operacji, wyniki autopsji, itp.

Natomiast, tłumaczenia zwykłe jak już było wcześniej wspomniane, są najczęściej potrzebne do celów wewnętrznych lub do użytku prywatnego przez klientów, lub w sytuacjach gdy dokumenty są jeszcze w trakcie negocjacji i będą zmieniane,  uzupełniane, bądź wypełniane i podpisywane.

Najczęstszymi przykładami tłumaczeń zwykłych, które potrzebne są w tej właśnie formie, ze względu na zmieniające się lub uzupełniane w nich zapisy, są umowy najmu, bądź sprzedaży. Bardzo częstymi dokumentami są również wspomniane już wcześniej korespondencje służbowe, regulaminy, procedury wewnętrzne w danej spółce, wytyczne, itp.

Kolejnymi często pojawiającymi się dokumentami, zlecanymi do tłumaczenia zwykłego, są artykuły naukowe, które autorzy chcą zgłosić do publikacji za granicą, lub też scenariusze filmowe, które pozwalają na nakręcenie tego samego filmu lub serialu w różnych językach, zależnie od wizji autora.

Kolejnym przykładem tłumaczeń zwykłych są też wszelkie materiały marketingowe, takie jak broszury, ulotki, prezentacje, czy też strony internetowe danej spółki. W momencie gdy dana spółka chce wejść na obcojęzyczny rynek i tam sprzedawać swoje produkty, konieczne będzie wykonanie tłumaczenia na język docelowy całej strony internetowej, tak aby odbiorcy mogli się po niej swobodnie poruszać w swoim ojczystym języku.

Równie częstymi tłumaczeniami zwykłymi mogą być tłumaczenia dokumentacji technicznej, instrukcji obsługi różnych sprzętów, bądź też innych tekstów branżowych. Dzięki tłumaczeniu zwykłemu, pracownicy danej branży i spółki również mogą zapoznać się z dokumentacją w języku, który jest dla nich najlepiej zrozumiały.

Podsumowanie

Podsumowując, tłumaczenia przysięgłe i tłumaczenia zwykłe różnią się między sobą w kilku istotnych aspektach, którymi są: cel tłumaczenia, forma tłumaczenia, możliwość nanoszenia zmian oraz koszty tłumaczenia.

Cel tłumaczenia odnosi się do sytuacji, w której klient potrzebuje użyć danego dokumentu. Jeżeli tłumaczenia będzie składane w urzędzie lub innej oficjalnej instytucji, konieczne będzie wykonanie tłumaczenia przysięgłego, które potwierdza autentyczność dokumentu.

Z drugiej strony, jeśli klient będzie potrzebował użyć dokument wyłącznie do celów prywatnych, lub będzie on używany wyłącznie do celów wewnętrznych danej spółki, wystarczy, że klient zdecyduje się na tłumaczenie zwykłe, które nie jest w żaden sposób poświadczone przez tłumacza.

Kolejnym aspektem, który różnicuje te dwa typy tłumaczeń jest forma tłumaczenia. W przypadku tłumaczenia przysięgłego, dokument wydawany jest w formie drukowanej i posiada klauzulę poświadczającą oraz odręczny podpis tłumacza, jak również jego urzędową pieczęć.

Tłumaczenie zwykłe, natomiast, jest do klienta odsyłane w formie edytowalnego pliku Word, ewentualnie w formacie PDF – jeżeli takie jest życzenie klienta. Taka forma tłumaczenia pozwala klientowi na nanoszenie zmian lub wypełnienie dokumentu.

Z kolei, tłumaczenie przysięgłe, jako że wydane zostało w formie papierowej, nie pozwala na nanoszenie żadnych zmian – chyba, że zmiany pojawią się w dokumencie źródłowym. Wówczas, konieczne będzie ponownie wykonanie nowego tłumaczenia przysięgłego.

Ostatni aspekt, który wyróżnia tłumaczenia przysięgłe od tłumaczeń zwykłych to koszty tłumaczenia. Tłumaczenie przysięgłe wyceniane są na podstawie podanej w ustawie strony obliczeniowej tłumaczenia, która wynosi 1125 znaków ze spacjami.

Natomiast, tłumaczenie zwykłe, w zależności od tego, jaką stronę obliczeniową przyjmie dana agencja tłumaczeniowa lub kancelaria, może oscylować w granicach od 1400 zzs, przez 1600 zzs, do nawet 1800 zzs.

FAQ: Tłumaczenie przysięgłe vs tłumaczenie zwykłe